İş görüşmesi sırasında size sorulan sorulara uygun cevaplar vermek, doğru bir şekilde giyinmiş olmak, sinir bozucu ve tuzak sorularla baş edebilmek, ses tonunu iyi ayarlamak kadar önemli olan bir şey daha var; beden dili. Duruşunuz ve hareketleriniz sözleriniz kadar, hatta bazen onlardan daha etkili olabilir, hele ki karşınızda bunları yorumlayabilecek bir profesyonel varsa. Bu yüzden bu konuyu kesinlikle hafife almamanızı tavsiye ediyoruz. Şunu da ekleyelim; bazı araştırmalara göre mülakat sırasında sözcüklerin ikna edici etkisi yüzde 10 oranında. Vurgu ve ses tonunun bu konudaki payı yüzde 30. Beden dilininki ise yüzde 60. Önce ‘beden dili nedir?’ konusunda kısa bir açıklama yapalım; sadece iş görüşmelerinde değil insanlar arasındaki her türlü iletişimde büyük oranda etkisi olan bu özel lisan ağzımızı açmadığımız halde hakkımızda fikir edinilmesine yol açar. Ve karşı tarafın izleniminin olumlu olması beden dilinin doğru kullanılmasına bağlıdır. Jest ve mimikler, bedenin duruşu ve tokalaşma gibi temasların tarzı karşımızdaki insanı etkilemek konusunda çok önemlidir. Konumuz iş görüşmesinde beden dili; şimdi onun üzerinden devam edelim:
Bir iş görüşmesine gelmek için en ideal zaman randevu saatinden 15 dakika öncesidir. Mülakata son dakikada gelirseniz yorgun, hatta nefes nefese olabilirsiniz; bu da bedeninizin olumsuz sinyaller vermesine yol açar. 15 dakika erken gelmek sizin dinlenmek için, belki su içmek veya makyajınıza göz atmak için, saçlarınızı düzeltip kravatınızın duruşunu kontrol etmek için zaman kazanmanızı sağlar.
Göz teması ve göz hareketlerini doğru ayarlamalısınız. Görüşme boyunca gözlerinizi görüştüğünüz kişinin gözlerinden ayırmamak yanlıştır, hiç göz teması kurmamak da aynı derecede yanlıştır. Bunların birincisi agresif ve uygunsuz bir izlenim yaratırken ikincisi samimiyetsiz olduğunuzu ve sakladığınız bir şeyler olduğunu düşündürebilir. Otomatik olarak yapılan bir göz devirme hareketi size çok şey kaybettirebilir, bu konuda dikkatli olmalısınız. Bu hareket genellikle bir konuda karşınızdakiyle aynı fikirde olmadığınızı veya onun saçma, sıkıcı, anlamsız bir şey söylediğinizi düşündüğünüzü ifade eder.
İş görüşmelerinde çoğunlukla tokalaşma söz konusudur ve tokalaşma beden dili kullanmanın önemli unsurlarından biridir. Bu sırada göz teması kurmalı ve karşınızdakinin bileğini kırmak istiyormuşsunuz gibi güçlü bir tokalaşmayla gevşek bir tokalaşmanın ortasını bulmalısınız. Mülakat sırasında göğüs ve omuzlarınız dik olmalı ve yüzünüzde daima hafif bir gülümseme ifadesi olmalıdır. Gülümseme; asla sırıtma değil. Kollarınızı göğüs bölgesinde bağlamamalısınız, bu görüştüğünüz kişiye iletişime kapalı olduğunuz sinyalini verir. Samimiyet ve güven duygusu uyandırmak için sözlerinizi karşınızdakine avuç içlerinizi gösteren hareketlerle desteklemelisiniz.
İş görüşmeleri çoğunlukla bu iş için ayrılmış bir odada gerçekleşir. Görüşeceğiniz insan kaynakları personeli sizden önce odaya girmiş durumdaysa onunla tokalaşmalı ve sizi oturmaya davet etmesini beklemelisiniz. Sizden sonra odaya girmesi durumunda ise onu ayağa kalkarak karşılama nezaketini göstermenizde fayda var.
Vücut dili birçok şeyi kapsar; oturma şeklinizi de. Dizlerinizi kırıp ayaklarınızı oturduğunuz sandalyenin altına doğru çekmeyin, bu hareket her an kalkıp gidecekmiş gibi görünmenize sebep olur. Ayaklarınız makul miktarda öne doğru uzatılmış olmalı ve görüştüğünüz kişiyi işaret etmelidir. Bacaklarınızın hareketlerine hakim olmalısınız, devamlı hareket eden bacaklar stres ve tedirginlik alametidir. Bacak bacak üstüne atmanın ters kaçmayacağı durumlar olabilir, yine de en iyisi bu hareketi yapmamaktır.
Beden dili öğrenilmesi zor bir şey değildir; kendinizi bu konuda geliştirmek için bir arkadaşınızla karşılıklı görüşme egzersizi yapabilir, yaptığınız pratiği videoya çekip davranışlarınızı değerlendirebilirsiniz. Hatta daha önce mülakat yaptığınız fakat sizi işe almayan birine bu konudaki fikrini sorabilirsiniz. Bu belki biraz cesaret ister ama size hatalarınızı öğrenme imkanı da verebilir.