Çocuklarda Okul Fobisi

Günümüzde çocukların anne babalarından ayrılmak istememeleri, aileleriyle inatlaşması gibi durumlar, okul fobisinin belirtilerinden birkaçıdır. Okul çağındaki çocuklar, genellikle karın ağrıları ve baş ağrıları gibi mazeretlerle okula gitmek istemezler. Aslında bu ağrılar gerçek olmamakla beraber psikolojik kaynaklıdır. Bu yazımızda sizlere okula gitmek istemeyen çocukların, aile desteğiyle okul fobisi dediğimiz kavramı ortadan kaldırmak için gerekli olacak bilgileri vereceğiz.

Okul Fobisi Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Okul fobisi, çocuğun okula gitmekten duyduğu yoğun ve mantıksız korku nedeniyle okula gitmeyi reddetmesi veya bu konuda büyük bir direnç göstermesidir. Bu durum, basit bir okul sevmezliğinden veya tatil keyfinden kopamama halinden çok daha ciddidir ve genellikle fiziksel belirtilerle kendini gösterir. Okul çağına yeni başlayan çocuklar için, ailesinden ayrılma ve bilinmeyen bir ortama girme korkusu oldukça doğaldır. Ancak bu korku, haftalarca veya aylarca devam ediyorsa, o zaman bir fobi haline gelmiş olabilir.

• Psikolojik ve Davranışsal Belirtiler: Anne babadan ayrılmak istememe, inatlaşma, ağlama krizleri ve okula gitmeyi reddetme, en sık görülen davranışlardır. Çocuk, kendini güvensiz ve korumasız hissettiği için evde kalmayı tercih eder. Aynı zamanda neşesizlik, uykuya dalma güçlüğü ve kâbus görme gibi belirtiler de gösterebilir.

• Fiziksel Belirtiler: Çocuğun okula gitme zamanı yaklaştıkça karın ağrısı, mide bulantısı, baş ağrısı gibi şikayetleri artar. Okuldan uzak kaldığı zaman ise bu şikayetler ortadan kalkar. Bu durum, ağrıların fiziksel değil, psikolojik kaynaklı olduğunu gösterir ve okul fobisinin en belirgin işaretlerinden biridir.

Okul Fobisinin Derinlemesine Nedenleri

Okul fobisinin temel sebebi, çocuğun anne ve babasından ayrılmak istememesidir. Ancak bu durumun altında yatan başka sebepler de vardır.

• Aşırı Kaygılı Aile Tutumu: Aşırı korumacı ve kaygılı bir anne-baba, çocuğuna dışarının tehlikeli bir yer olduğu izlenimini verebilir. Bu, çocuğun evin dışına çıktığında kendini güçsüz ve korumasız hissetmesine neden olur. Ayrıca, çocuktan ziyade, annelerin çocuklarını okula gönderirken duydukları kaygı, çocuklara yansımaktadır. Böylece çocuk, annesinin düşüncelerinin haklı bir sebebi olduğunu düşünür ve okula gitmemek için çaba sarf eder.

• Aile İçi Değişimler: Yeni bir kardeşin doğumu, ebeveynlerin boşanması veya aileden birinin kaybı gibi durumlar da okul fobisini tetikleyebilir. Çocuk, okuldayken anne ve babasının yeni kardeşiyle zaman geçirmesinden veya ailedeki değişimlerden kaynaklı kaygılardan rahatsızlık duyabilir.

• Okul Ortamından Kaynaklı Sorunlar:Okul fobisi, okula başladıktan sonra da ortaya çıkabilir. Özellikle okul arkadaşlarından veya öğretmeninden olumsuz davranış ve tepkiler gören çocuk, okula gitmek istemeyecektir. Zorbalık (akran zorbalığı), bir öğretmenle yaşanan anlaşmazlık veya öğrenme güçlüğü gibi durumlar da çocuğun okula karşı olumsuz bir tutum geliştirmesine neden olabilir.

Ebeveynlere Yönelik Etkili Çözüm Yolları

Okul fobisiyle başa çıkmak, ailelerin elinde olan bir durumdur ve doğru yaklaşımla çözülebilir.

• Empati Kurun, Ama Sınır Koyun: Çocuğunuzun duygularını anlamaya çalışın. "Okulda yeni bir ortama alışmak seni korkutuyor olabilir, bu çok normal," gibi ifadelerle onun duygularını kabul edin. Ancak bu empati, taviz vermek anlamına gelmemelidir.

• Tutarlı ve Kararlı Davranın: Ebeveynlerin okulun ilk gününde bütün gün çocuklarının yanında kalmaları doğru bir davranış değildir. Bu, çocuğun okula alışmasını daha da zorlaştırır. Ona bu ortama ısınması ve öğretmenine güvenmesi için şans vermek gerekir. Okula gitmemek gibi bir seçeneği olmadığını bilmesini sağlayın. Okul sabahları "Kendini nasıl hissediyorsun?" gibi sorular sormaktan kaçının, çünkü bu ona yakınma fırsatı verecektir. Sabah rutininizi netleştirin ve bu rutini tutarlı bir şekilde uygulayın.

• Okul ile İş Birliği Yapın: Çocuğunuzun sınıf öğretmeni veya rehber öğretmeni durumu bilirse, hem çocuğunuza ona göre davranır hem de size nasıl davranmanız gerektiği konusunda rehberlik yapabilir. Öğretmenle ailenin iş birliği içinde olması ve öğretmenin tutarlı bir tarz benimsemesi, bu sorunun çözümü açısından önemlidir.

• Şikayetleri Ciddiye Alın: Okula yeni başlayan bir çocuğun arkadaşlarından, öğretmeninden, sırasının konumundan, sınıf çalışmalarının sıkıcı veya zor olmasından yakınması okula gitmemek için üretilmiş bahaneler olabilir de, olmayabilir de. Çocuğunuzun şikayetlerini kulak ardı etmeyin. Okulu ziyaret edip gözlem yapın, öğretmenlerden veya rehberlik servisinden bilgi alın. Belki de altta yatan bir zorbalık, öğrenme güçlüğü veya sosyal uyum sorunu vardır.

Ne Zaman Profesyonel Yardım Alınmalı?

Okuldan korkmak çok seyrek görülen bir sorun değildir, bir noktaya kadar normaldir ve birçok çocuk bu dönemi yaşar. Ancak, aradan aylar geçtiği halde pek bir değişiklik olmuyorsa, çocuğun fiziksel ve duygusal şikayetleri günlük yaşamını ciddi şekilde etkiliyorsa bir uzmana danışmak için fazla zaman kaybetmeyin. Bir rehberlik veya psikolojik danışmanlık hizmeti almanız gerekebilir. Uzmanlar, hem çocuğun kaygısının altında yatan nedenleri bulmaya hem de aileye doğru başa çıkma stratejilerini öğretmeye yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, okul fobisi, hem çocuklar hem de aileler için zorlu bir süreçtir. Ancak doğru bilgi, empati, sabır ve kararlılıkla bu durumun üstesinden gelinebilir. Unutmayın, bu, çocuğunuzun gelecekteki sosyal ve akademik gelişimi için atılacak en önemli adımlardan biridir.