Jeff Bezos Önemli Kararlar Alırken Nelere Dikkat Ediyor?

112 milyar dolarlık servetiyle Forbes’in 2018 yılında yayınladığı “Dünya Milyarderleri” listesinde dünyanın en zengin adamı olarak ilan edilen Jeff Bezos, 1964 yılında ABD’de dünyaya geldi. Başlangıçta online bir kitapçı iken, zamanla dünyanın en popüler ve en büyük internet sitesi haline gelen Amazon.com adresinin kurucusu ve sahibi olan Bezos, bu fikri çalıştığı firmaya önerdiğinde reddedilmişti. Bunun üzerine işinden ayrılıp internet sitesini kuran Bezos, e-ticaretin gelişmesindeki büyük katkısından dolayı 1999 yılında Time Dergisi tarafından yılın kişisi seçildi. Bezos’un bu inanılmaz yükselişi ve Amazon’un küresel bir dev haline gelmesi, sadece vizyoner bir girişimcilikle değil, aynı zamanda iş yapış biçimine ve özellikle de kritik kararlar alma felsefesine olan sıra dışı yaklaşımıyla yakından ilişkilidir.

Bezos’un başarılarla dolu kariyerinin merkezinde, geleneksel iş dünyası yaklaşımlarından farklı, kendine özgü bir yönetim felsefesi yatıyor. Bu felsefenin en önemli bileşenlerinden biri, ekip toplantılarına ve bu toplantılarda alınan kararların niteliğine verdiği büyük önemdir. Bezos, önemli kararların verimli bir şekilde alınması için belirli saatleri ve kuralları tercih ediyor ve bu yaklaşımı, iş dünyasının en temel dinamiklerinden birini, yani toplantıları, yeniden tanımlıyor.

1. Sabahın Zihinsel Gücü: Kritik Kararlar İçin Doğru Zamanlama

Jeff Bezos, insanları zihinsel olarak yoracak ve yoğun konsantrasyon gerektirecek toplantıların sabah saatlerinde yapılması gerektiğine inanır. Ona göre, bir insanın zihinsel enerjisi ve ruh hali, toplantıların verimli geçmesi açısından kritik öneme sahiptir. Gün ilerledikçe, zihin günlük işlerin getirdiği küçük ama biriken yorgunlukla dolmaya başlar. Bu nedenle, en önemli ve stratejik kararların, zihin en dinç ve berrakken, yani sabah 10 ile öğle 12 arasında alınması daha doğru bir yaklaşımdır.

Bezos, bu konudaki düşüncesini şöyle açıklıyor: “Üst düzey bir yöneticinin işi her gün binlerce karar almak değildir. O, sayısı az fakat önemi büyük ve kaliteli kararlar alması gereken bir kişidir, bunun için para alır. Yorgun veya huysuz olduğunuz için işle ilgili kritik kararları aceleye getirmenize değer mi?” Bu felsefe, yöneticileri sürekli küçük detaylarla boğmak yerine, gerçekten şirketin geleceğini şekillendirecek büyük resme odaklanmaya teşvik eder. Ne kadar zengin, akıllı ve başarılı bir insan olsa da, Jeff Bezos böyle düşünüyor diye firmanın sorunları onun uygun bulduğu saatleri beklemiyorlar tabii. Öğleden sonra ciddi bir sorun yaşanırsa, Bezos yapılması gereken ilk girişimi yapıyor. Fakat konuyla ilgili büyük çaplı bir ekip toplantısı yapmak için yine ertesi gün sabah 10 ile öğle 12 arasını bekliyor. Bu yaklaşım, acil durumları yönetme esnekliği sunarken, stratejik düşünme için gereken zihinsel alanı koruyor.

2. "İki Pizza Kuralı": Verimli Toplantılar İçin Devrimci Bir Yaklaşım

Amazon’un en ünlü ve en çok bilinen yönetim kurallarından biri olan "İki Pizza Kuralı", Bezos’un toplantı verimliliğine verdiği önemi net bir şekilde gösterir. Bu kurala göre, bir toplantıya katılan kişi sayısı, iki pizza ile doyabilecek kişi sayısını (genellikle 6 ila 8 kişi) geçmemelidir. Bezos, katılımcı sayısının fazla olmasının kritik iş toplantılarının verimli geçmesini engelleyeceğini düşünüyor ve bu konuda oldukça katı bir duruş sergiliyor.

Bu kural, sadece toplantıların daha odaklı olmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda bir dizi psikolojik ve pratik fayda da sunar. Az sayıda katılımcı, her bir bireyin daha fazla sorumluluk almasını ve aktif olarak katılım göstermesini sağlar. Grup düşüncesini (groupthink) azaltır, çünkü küçük gruplarda her bireyin fikri daha kolay duyulur ve tartışılır. Daha kısa sürede, daha net kararlar alınır ve bu da şirketin daha hızlı hareket etmesine olanak tanır. İki pizza kuralı, Amazon’un çevik ve dinamik iş kültürünün temel taşlarından biridir.

3. Hız ve Kalite Dengesi: "Tip 1" ve "Tip 2" Karar Modeli

Bezos’un karar verme felsefesinin en önemli ve aydınlatıcı yönlerinden biri, kararları iki ana kategoriye ayırmasıdır: Tip 1 ve Tip 2 kararlar.

• Tip 1 Kararları: Geri döndürülemez, yüksek riskli ve ciddi sonuçları olan kararlardır. Bir fabrikanın kurulması, yeni bir büyük pazara girilmesi veya şirketin stratejik yönünün kökten değiştirilmesi gibi kararlar bu kategoriye girer. Bezos, bu tür kararların yavaş, dikkatli ve kapsamlı bir şekilde analiz edilerek alınması gerektiğini savunur. Hata yapma lüksünün olmadığı bu kararlar için tüm veriler toplanmalı ve riskler enine boyuna değerlendirilmelidir.

• Tip 2 Kararları: Geri döndürülebilir ve sonuçları kolayca düzeltilebilen, daha düşük riskli kararlardır. Bir web sitesi arayüzündeki ufak bir değişiklik, bir pazarlama kampanyasının içeriği veya bir ürünün fiyatındaki küçük bir ayarlama gibi kararlar bu kategoriye girer. Bezos’a göre, çoğu iş kararı aslında Tip 2’dir. Yöneticilerin, bu tür kararlar için %100 kesinleşmeyi beklemek yerine, %70 kesinlikte bile harekete geçmesi daha iyidir.

Bezos, bu iki tip kararı ayırt etme yeteneğinin, modern bir yöneticinin en önemli becerisi olduğunu düşünür. Gereksiz beklemelerin ve fırsat kayıplarının önüne geçmek için Tip 2 kararlarda hızlı hareket etmeyi, denemeyi ve gerekirse geri dönmeyi teşvik eder. Bu yaklaşım, Amazon’un sürekli yenilik yapma ve pazar liderliğini koruma yeteneğinin arkasındaki itici güçlerden biridir.

4. Düşünce Gücü ve Odaklanma: Zihinsel Enerjiyi Korumanın Önemi

Bezos’un tüm bu yaklaşımları, aslında tek bir amaca hizmet eder: Yöneticilerin ve karar vericilerin zihinsel enerjisini korumak. O, üst düzey yöneticilerin sürekli toplantılarla ve küçük detaylarla yorulmaması, bunun yerine en önemli ve stratejik görevlere odaklanabilmesi gerektiğini savunur. Bu, yöneticilerin gerçekten yaratıcı ve stratejik düşünebilmesi, geleceği şekillendirecek kararları alabilmesi için gereklidir. Bezos'un felsefesi, yöneticileri binlerce küçük detaya boğmak yerine, gerçekten kritik görevlere odaklanmaya teşvik eder ve böylece, bir şirket olarak daha hızlı, daha akıllı ve daha doğru kararlar almalarını sağlar.