Çocuklarda Okul Korkusu İçin Alınması Gereken 5 Önlem

"Çocuklarda okul fobisi" diye bir şey olduğunu biliyor muydunuz? Bunu yaşamadıysanız şanslısınız, çünkü her yıl, çocukları okula yeni başlayacak olan ailelerin bir kısmı bu yüzden sıkıntılı günler geçiriyorlar. İlk defa ailesinin yanından ayrılacak, tanımadığı insanlarla dolu bir ortamda tek başına kalacak, alıştığı odasından ve oyuncaklarından bir süre için de olsa uzak kalacak bir çocuğun biraz heyecanlı ve gergin olması normal aslında. Ama bazı çocukların endişeleri korku derecesine varabiliyor. Çocuklarda okul korkusu bazen aylarca bile sürebilir ve çocuğun kendisine de, ailesine de ciddi sıkıntılar verir.

Bu sorun ağırlıklı olarak anaokuluna veya ilkokula yeni başlayan çocuklarda görülür. Kreşe başlayan 3-4 yaşlarındaki çocukların çoğu neler olup bittiğinin pek farkında değildirler, kendilerini gezmeye veya parka götürülmüş gibi hissederler. Onlar için okulun ilk haftası daha büyük çocuklardan daha sakin bir şekilde geçer, fakat ilerleyen haftalarda sıkıntılar yaşayabilirler. İkinci, üçüncü sınıf öğrencileri artık okula alışmışlardır; ufak tefek sorunlar yaşasalar bile bu daha çok tatil keyfinden kopmakta zorlanmalarıyla ilgili olur. Bu durumun üstesinden gelmek için sabırlı, bilinçli ve tutarlı davranmak gerekir.

1. Okul Korkusu Nedir? Fiziksel ve Psikolojik Belirtileri Nelerdir?

Okul korkusu, normal ayrılık kaygısının ötesinde, çocuğun okula gitmekten şiddetli bir şekilde kaçınması veya reddetmesi durumudur. Bu, genellikle aşağıdaki fiziksel ve psikolojik belirtilerle kendini gösterir:

• Fiziksel Belirtiler: Baş veya karın ağrısı, mide bulantısı, iştahsızlık, kusma gibi şikayetler. Bu belirtiler, çocuğun stresi fiziksel olarak dışa vurmasıdır ve okula gitme zamanı yaklaştıkça artabilir. Okuldan uzak kalınan bir günde ise bu belirtiler kaybolur.

• Psikolojik Belirtiler: Neşesizlik, uykuya dalma güçlüğü, kâbus görme, yorgunluk ve panik ataklar. Bu belirtiler, çocuğun okula gitme düşüncesiyle hissettiği yoğun kaygının birer yansımasıdır.

Bu şikayetleri duymazdan gelmemek, fakat psikolojik olabileceklerini de unutmamak gerekir. Çocuğu çok zorlamak, korktuğu için küçümseyici sözler söylemek veya bu şekilde davranmayan başka çocukları örnek göstermek çoğu zaman işe yaramaz, hatta durumun daha da kötüleşmesine yol açabilir. Bu sorunu çözmek için, aşağıda belirttiğimiz 5 önlemi uygulamak önemlidir.

2. Ebeveyn Yaklaşımı: Empati, Kararlılık ve Sınırlar

• Empati Kurmaya Çalışın: Çocuğunuz, siz onu önceden sözlü olarak duruma hazırlamaya çalışsanız da, yaşam tarzını değiştiren ve onu rahatsız eden bir duruma karşı duygusal bir tepki veriyor. Onu anlamaya çalışmalısınız. "Okulda yalnız kalmaktan korkuyorsun, biliyorum," diyerek onun duygularını kabul edin. Nelerden korktuğunu ifade etmesi için teşvik edin ve korkularını hafife almayın. Onu rahatlatacak şeyler söyleyin. Okula gitmenin kazandıracağı şeyler (yeni arkadaşlar, eğlenceli oyunlar gibi) hakkında bilgilendirin. Çocuğunuza bunun sadece onun sorunu olmadığını, bütün aileyi ilgilendirdiğini hissettirin.

• Kararlı ve Sakin Davranın: Ebeveynlerin okulun ilk gününde bütün gün çocuklarının yanında kalmaları doğru bir davranış değildir. Bu, çocuğun okula alışmasını daha da zorlaştırır. Ona bu ortama ısınması ve öğretmenine güvenmesi için şans vermek gerekir. Okula gitmemek gibi bir seçeneği olmadığını bilmesini sağlayın. Okula sabahları gidecekse "Kendini nasıl hissediyorsun?" gibi sorular sormayın, çünkü bu ona yakınma fırsatı verecektir. Sabah rutininizi netleştirin ve bu rutini tutarlı bir şekilde uygulayın. Kendiliğinden eve dönerse, onu okula geri gönderin. Okul korkusu yaşayan çocuğunuza taviz vermeye başlarsanız, sorun daha da içinden çıkılmaz bir hâl alır. Hem sakin, hem de kararlı olmalısınız.

3. Okul Yönetimi ile İş Birliği ve İletişim

• Yetkilileri Bilgilendirin: Çocuğunuzun sınıf öğretmeni veya rehber öğretmeni durumu bilirse, hem çocuğunuza ona göre davranır hem de size nasıl davranmanız gerektiği konusunda rehberlik yapabilir. Öğretmenle ailenin iş birliği içinde olması ve öğretmenin tutarlı bir tarz benimsemesi, bu sorunun çözümü açısından önemlidir. Öğretmen, çocuğun okulda geçirdiği süreyi daha kolay ve daha keyifli hale getirecek yöntemler uygulayabilir.

• Şikayetlerini Araştırın: Okula yeni başlayan bir çocuğun arkadaşlarından, öğretmeninden, sırasının konumundan, sınıf çalışmalarının sıkıcı veya zor olmasından yakınması okula gitmemek için üretilmiş bahaneler olabilir de, olmayabilir de. Çocuğunuzun şikayetlerini kulak ardı etmeyin. Okulu ziyaret edip gözlem yapın, öğretmenlerden veya rehberlik servisinden bilgi alın. Belki de altta yatan bir zorbalık, öğrenme güçlüğü veya sosyal uyum sorunu vardır.

4. Ne Zaman Profesyonel Yardım Alınmalı?

Okuldan korkmak çok seyrek görülen bir sorun değildir, bir noktaya kadar normaldir ve birçok çocuk bu dönemi yaşar. Ancak, aradan aylar geçtiği halde pek bir değişiklik olmuyorsa, çocuğun fiziksel ve duygusal şikayetleri günlük yaşamını ciddi şekilde etkiliyorsa bir uzmana danışmak için fazla zaman kaybetmeyin. Bir rehberlik veya psikolojik danışmanlık hizmeti almanız gerekebilir. Uzmanlar, hem çocuğun kaygısının altında yatan nedenleri bulmaya hem de aileye doğru başa çıkma stratejilerini öğretmeye yardımcı olabilir.

5. Sonuç: Unutmayın, Bu Bir Ekip İşi

Bu problem, anne-babası aşırı korumacı olan çocuklarda doğal olarak daha sık görülür ve daha şiddetli olabilir. Kız çocuklarında görülme oranı erkek çocuklarına göre daha yüksektir. Okula başlayana kadar sosyal hayatı ailesinden ibaret olan veya aileden birini bir sebeple kaybetmiş olan çocuklarla ebeveynleri boşanmış olup sadece birine bağlı olarak yaşayan çocuklarda da daha çok görülür. Okul başarısı bu durumdan olumsuz etkilenebilir. Çocuğunuzu anlamaya çalışın, kararlı ve sakin bir duruş sergileyin, okul yetkilileriyle iş birliği yapın ve gerekirse profesyonel yardım almaktan çekinmeyin. Unutmayın, bu süreci başarıyla atlatmak, çocuğunuzun gelecekteki özgüveni ve sosyal becerileri için atacağınız en önemli adımlardan biridir.