Çocuk sağlığı bir çocuğun beslenme tarzı, uyku düzeni, hijyeni, fiziksel aktiviteleri, sıvı ihtiyacı, ruh hali, ailevi ve sosyal ilişkileri gibi çeşitli etkenlere bağlıdır. Bütün bu parametreleri takip etmek çocuklar için kolay değildir. Sağlıklı bir çocuk büyütüp yetiştirmek isteyen ebeveynlerin aşağıdaki noktalara dikkat etmeleri gerekir.
Çocuk Sağlığı İçin Tavsiyeler
- 1. Minimum şeker kullanımı
Günlük kalorilerinin yüzde 10’dan fazlasını ilave şekerden alan çocuklarda yüksek kolesterol ve başka sağlık sorunları oluşabilir, uzun vadede ağız ve diş sağlığı problemleri gelişebilir.
Çocuğunuzu yüksek oranda şeker içeren gıda maddelerinden uzak tutmaya çalışın. Bunun yerine meyve ve sebze, evde yapılmış kurabiye gibi sağlıklı alternatifleri sevdirmeye odaklanın.
- 2. Daha fazla sebze ve meyve
Birçok çocuk sebze ve meyve, özellikle de sebze yemekten kaçınmaya meyillidir. Sebze ve meyveler organların sağlığı ve bağışıklık sistemi için gerekli olan vitamin, mineral ve lifler açısından zengin olduğundan, çocukları gün içinde bunlardan yeterli miktarda tüketmeye teşvik etmek önemlidir. Bunu sağlamak için farklı yöntemler deneyebilirsiniz. Örneğin yemek masasının üstünde sürekli olarak içinde mevsim meyveleri olan bir sepet bulundurabilirsiniz. Bu, acıktığı zamanlarda çocuğunuzun dikkatini çeker ve abur cubur yerine ulaşılması kolay olan meyve sepetine yönelmesini sağlayabilir. Köftelerin ve sandviçlerin içine rendelenmiş sebzeler koymak, her öğünün veya atıştırmalığın yanında sebze sosları servis etmek de işe yarayabilir.
- 3. Dengeli beslenme
Bir çocuğun sağlıklı büyümesi için protein, vitamin, mineral, karbonhidrat ve yağ asitleri yönünden yeterli ve dengeli bir beslenme düzeni olması gerekir.
Temelde 5 besin grubu vardır: Süt ürünleri, sebzeler, meyveler, proteinli gıdalar ve tahıllar. Her öğünde dengeli olarak bu 5 gruptan da bir miktar bulundurmaya çalışmak faydalı olur.
Tercihen bir öğünün yarısı meyve ve sebzelerden oluşmalı, çocuğun günlük tahıl alımının yaklaşık yarısının da tam tahıllardan oluşması ayarlanmalıdır. Yemekle beraber az yağlı yoğurt veya süt verilebilir.
Yumurta, et, baklagiller, tohumlar ve kabuklu yemişler gibi proteinden yana zengin gıdalar dönüşümlü olarak sunulabilir.
Çocuğunuza yiyecekleri düzgün şekilde çiğnemeyi öğretmelisiniz. Bu hem yediklerini iyi sindirmesini sağlar, hem de yavaş yavaş yerken karnının doyduğunu daha iyi hisseder, aşırı miktarda yeme riski azalır.
- 4. Bol su içilmeli
Vücudumuzun önemli bir kısmını oluşturan su, eklemlerin yağlanması, omurilik gibi hassas dokuların korunması, zararlı atık maddelerin dışarı atılması gibi çeşitli biyolojik işlevleri yerine getirir. Yeterli miktarda su içmek vücudun nemli kalmasını sağlar, vücut ısısının düzenlenmesine yardım eder, böbrek taşı ve kabızlık gibi sağlık sorunları yaşanması riskini azaltır. Birçok uzman 8 yaşını aşmış olan çocukların günde 2 litreye yakın miktarda su içmesini tavsiye eder. Bu miktar hava sıcaklığına ve fiziksel aktivite durumuna göre değişebilir.
Çocuğunuza, susadığı zamanlarda başka bir içeceğe değil suya uzanmayı öğretmeniz önemlidir.
- 5. Hazır içeceklere dikkat!
Çocuk sağlığı açısından dikkat edilmesi gereken bir nokta da hazır içecek tüketimidir. Meyve suları, sodalar ve birçok hazır içecek genel sağlık durumunu olumsuz etkileyebilecek miktarda şeker ve zararlı bileşikler içerebilir.
Çocuğunuzu evde yapılmış limonata, Hindistan cevizi suyu ve az yağlı inek sütü gibi daha sağlıklı içecekler tüketmeye teşvik edin. Ayrıca meyve suyu içmek yerine bütün olarak meyve yeme alışkanlığı kazandırmak faydalı olur.
- 6. “Bu tabak bitecek” kuralında ısrarcı olmayın
Birçoğumuz çocukluk çağında önümüze konulan tabağı bitirme kuralına tabi tutulmuşuzdur ve bunu çocuklarımıza da yansıtma eğiliminde olabiliriz. Fakat uzmanlar bunu tavsiye etmiyorlar.
Çocuklar genelde açlık ve tokluk hissine göre yemek yerler. Tabağını bitirmek zorunda bırakılması çocuğun aşırı miktarda yemesine yol açabilir. Ayrıca, tamamen boşaltılmış bir tabağın tatlı ve benzeri çekici yiyeceklerle ödüllendirilmesi de sağlıksız beslenme alışkanlıklarına sebep olabilir.
- 7. Yeterince uyumak önemli
Çocuğunuzun her gece yeterince uyuduğundan emin olmalısınız. Zihinsel ve fiziksel açıdan sağlıklı büyümesi için bu çok önemlidir. 6 – 12 yaş arasındaki çocukların 9 ila 12 saat, 13 – 18 yaş arasındaki gençlerin de 8 – 10 saat uyuması gerekir.
Evdeki çocuklar için her gece belli bir saatte ışıkları kapatma rutini oluşturulması iyi olur. Uykuya dalmakta güçlük çeken çocuklar için belirli bir süre kitap okumak veya müzik dinlemek gibi bir gece rutini ayarlanabilir.
- 8. Hijyen
Hijyen kurallarını doğru bir şekilde uygulamak vücudun hastalıklara yol açan mikroplardan korunmasına yardımcı olur. Çocuğunuza hapşırırken veya öksürürken yapılması gerekenleri, kişisel eşyalarını başkalarıyla paylaşmamayı ve diğer sağlıklı hijyen alışkanlıklarını öğretmelisiniz.
Elleri gerektiği zamanlarda ve doğru şekilde yıkamak, Covid -19 dahil birçok hastalıktan korunmayı sağlayabilen temel ve önemli bir hijyen kuralıdır. Çocuğunuzu evde ve dışarıda bu konuda yapması gerekenler hakkında mutlaka eğitmelisiniz.
- 9. Çocuğunuzu spor yapmaya teşvik edin
Uzmanlar, çocukların ekran başında geçirdiği sürenin birkaç saatle sınırlandırılmasını ısrarla tavsiye ediyorlar. Çocuğunuzu günde en az 1 saat bisiklet sürme, futbol, basketbol, egzersiz veya yüzme gibi bir fiziksel aktivite için teşvik etmelisiniz. Hareket içeren basit iç mekan oyunları da tercih edilebilir.
- 10. Ağız ve diş sağlığı
Çocuğunuza dişlerini sabah ve akşam olmak üzere günde 2 kere, doğru bir şekilde fırçalamayı öğretmelisiniz. Ayrıca, diş aralarına sıkışan yiyecek parçacıklarını gidermek için günde bir defa diş ipi kullanmaya da teşvik edebilirsiniz.
Diş fırçalamanın doğru yolu, uygun fırça ve macunlar gibi konularda en iyi bilgileri verecek olan kişi bir diş hekimidir. Düzenli olarak kontrole gitmek de muhtemel sorunların zamanında farkına varmak ve müdahale etmek açısından çok iyi olur.